کودهای گیاهی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: کودهای آلی، زیستی و شیمیایی. هر کدام از این کودها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند:
1- کودهای آلی:
این کودها به طور طبیعی تولید می‌شوند و معمولاً بدون افزودنی هستند. آن‌ها منبع خوبی برای کربن هستند و می‌توانند نیازهای تغذیه‌ای گیاه را در این زمینه تأمین کنند. منابع آلی می‌توانند نیتروژن، فسفر و گوگرد را تأمین کرده و فعالیت‌های میکروبی خاک را افزایش دهند.
انواع کود آلی متنوع هستند و هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در اینجا به برخی از انواع رایج کودهای آلی اشاره می‌کنم:
- کود حیوانی: شامل کود دامی مانند گاو، اسب و خوک که حاوی نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم هستند.
- هوموس: ماده‌ای ارگانیک که از پوسیدگی مواد آلی به دست می‌آید و به بهبود ساختار و حاصلخیزی خاک کمک می‌کند.
- فضولات پرندگان: سرشار از نیتروژن و سایر مواد مغذی که برای رشد گیاهان مفید هستند.
- کمپوست: تولید شده از تجزیه بیولوژیکی زباله‌های آلی و می‌تواند به عنوان کودی غنی از مواد مغذی استفاده شود.
- کود سبز: کودی که از بقایای گیاهان و محصولات کشاورزی تهیه می‌شود و به افزایش مواد آلی خاک کمک می‌کند.
- ورمی کمپوست: کودی که از فعالیت کرم‌ها بر روی مواد آلی تولید می‌شود و برای خاک بسیار مفید است.
استفاده از کودهای آلی می‌تواند به افزایش حاصلخیزی خاک و تقویت سلامت گیاهان کمک کند. همچنین، این کودها به دلیل تجزیه‌پذیری طبیعی، تأثیر کمتری بر محیط زیست دارند.
2-کودهای زیستی:
این کودها شامل میکروارگانیسم‌هایی هستند که به بهبود جذب مواد مغذی توسط گیاهان کمک می‌کنند. انواع مختلفی از کودهای زیستی وجود دارد، از جمله کودهای باکتریایی، قارچی و جلبکی.
کودهای زیستی، که به آن‌ها زیست‌کودها یا کودهای بیولوژیک نیز گفته می‌شود، مواد حاصل‌خیزکننده‌ای هستند که حاوی تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسم‌های سودمند خاک‌زی یا همزیست با ریشه هستند. این کودها می‌توانند عناصر غذایی خاک را در فرایندی زیستی به مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی تبدیل کرده و به ریشه گیاه برسانند. استفاده از کودهای زیستی مزایایی دارد، از جمله کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از آلودگی اکوسیستم.
کودهای زیستی شامل میکروارگانیسم‌هایی هستند که قادرند فرایندهایی مانند تثبیت نیتروژن و حل‌کردن فسفر را انجام دهند، که این امر به دسترسی بهتر گیاهان به این مواد مغذی کمک می‌کند. این کودها می‌توانند به صورت مایع یا دانه‌ای باشند و معمولاً از مواد گیاهی یا مواد معدنی زنده مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و سینوباکتری‌ها (جلبک‌های سبز آبی) به دست می‌آیند.
3-کودهای شیمیایی:
این کودها به صورت صنعتی تولید می‌شوند و حاوی عناصر مغذی مورد نیاز گیاهان در فرم‌های مختلف هستند. مقیاس NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) برای ارزیابی ارزش مواد غذایی در این کودها استفاده می‌شود.
برای انتخاب کود مناسب برای گیاهان، باید به نیازهای تغذیه‌ای خاص گیاه و شرایط خاک توجه کرد. همچنین، مشورت با کارشناسان در این زمینه می‌تواند به انتخاب بهترین گزینه کمک کند.
کودهای شیمیایی موادی هستند که به منظور افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود رشد و نمو گیاهان تولید می‌شوند. این کودها حاوی عناصر مغذی مورد نیاز گیاهان هستند و به صورت مصنوعی در فرایندهای صنعتی ساخته می‌شوند. کودهای شیمیایی معمولاً شامل ترکیباتی از نیتروژن، فسفر، و پتاسیم هستند که به عنوان سه عنصر اصلی برای رشد گیاهان شناخته می‌شوند.
این کودها می‌توانند به دو شکل جامد (گرانولی) و مایع در دسترس باشند:
- کود شیمیایی جامد: این کودها زمان بیشتری برای جذب توسط گیاه نیاز دارند اما اثر آن‌ها طولانی‌مدت است.
- کود شیمیایی مایع: عناصر ضروری در این کودها به راحتی در آب حل شده و سریع‌تر توسط گیاه جذب می‌شوند، اما اثر آن‌ها کوتاه‌مدت است.
استفاده از کودهای شیمیایی می‌تواند به افزایش تولید محصولات کشاورزی کمک کند، اما ممکن است معایبی نیز داشته باشد، مانند تأثیر منفی بر محیط زیست و سلامت انسان در صورت استفاده بیش از حد یا نادرست.
